Zero Waste Γονεϊκότητα: Baby Steps για ένα καλύτερο πλανήτη

Θέλεις να μεγαλώσεις το παιδί σου με ένα τρόπο πιο φιλικό προς το περιβάλλον; Ίσως δεν έχεις χρόνο για να το ψάξεις παραπάνω-κάποιες μέρες μετά βίας προλαβαίνεις να κοιμηθείς σωστά;- ή απλά δεν ξέρεις από που να ξεκινήσεις. Το μόνο που γνωρίζεις με βεβαιότητα είναι ότι πρέπει να κάνεις κάτι, και μάλιστα γρήγορα. Ένας τρόπος να συνεισφέρεις ενεργά στην προστασία του περιβάλλοντος είναι να εφαρμόσεις τη φιλοσοφία zero waste
στην καθημερινότητα και την ανατροφή του παιδιού σου.

Ενώ το όνομα του κινήματος κάνει λόγο για μηδενικά απόβλητα (zero waste), θεωρούμε ότι είναι ακριβέστερο να μιλάμε για low waste, δηλαδή λιγότερα απόβλητα από όσα το νοικοκυριό σου παρήγαγε πριν
αρχίσεις αυτή τη συνειδητή προσπάθεια να μειώσεις το περιβαλλοντικό σου αποτύπωμα. Δηλαδή πρέπει να πετάξω τα παλιά πλαστικά πιατάκια του παιδιού μου για να αγοράσω καινούργια από bamboo; Όχι! Πρέπει να αλλάξω κάθε πτυχή της ζωής μου και της ανατροφής του παιδιού μου εν μία νυκτεί; Απολύτως όχι!

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της zero waste γονεϊκότητας είναι ότι μπορείς να την προσαρμόσεις με βάση το τι λειτουργεί καλύτερα για την οικογένειά σου, τις περιστάσεις και τις προσωπικές σου αξίες.

Αυτό το άρθρο θα σε βοηθήσει να κατανοήσεις καλύτερα την φιλοσοφία του zero waste, τις βασικές προκλήσεις ενός zero waste γονιού καθώς και πώς μπορείς να ανταποκριθείς σε αυτές σε όλο το φάσμα ανάπτυξης του παιδιού σου.

Τι σημαίνει zero waste;

Το zero wasteμεταφράζεται κυριολεκτικά ως ‘καθόλου σκουπίδια’ και σκοπό έχει τη διατήρηση όλων των πόρων μέσω της υπεύθυνης κατανάλωσης, επαναχρησιμοποίησης και ανάκτησης προϊόντων, συσκευασιών και υλικών.

Σύμφωνα με την Διεθνή Ένωση Μηδενικής Παραγωγής Απορριμμάτων,

“Η μη παραγωγή απορριμμάτων είναι ένας στόχος ηθικός, οικονομικός, αποτελεσματικός και έχει ως όραμα να κατευθύνει τους ανθρώπους να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους και τις καθημερινές συνήθειες τους και να μιμηθοὐν τους βιώσιμους φυσικούς κύκλους, όπου όλα τα υλικά που απορρίπτονται είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να γίνονται πόροι για κάποιον άλλο (αειφορία)’’.

Η εφαρμογή του καθώς και ο σχεδιασμός και η διαχείριση προϊόντων με βάση αυτή τη φιλοσοφία θα εξαλείψουν την καύση ή την ταφή των απορριμμάτων και θα αποτρέψουν σε μεγάλο βαθμό τις απορρίψεις στη γη, το νερό ή τον αέρα που απειλούν το περιβάλλον ή την ανθρώπινη υγεία, μέσω της μείωσης της υπερβολικής κατανάλωσης και της μεγιστοποίησης της ανάκτησης στερεών αποβλήτων μέσω της κομποστοποίησης αλλά και της ανακύκλωσης.

8 απλά βήματα προς τη zero waste γονεϊκότητα:

1. Κατανόησε το βασικό σκοπό του zero waste κινήματος: την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας

Ο πρωταρχικός λόγος ύπαρξης του zero waste κινήματος είναι η εδραίωση της κυκλικής οικονομίας. Μέσω αυτής της φιλοσοφίας αναζητούνται λύσεις που θα μας επιτρέψουν να μπορούμε να συνεχίσουμε να παράγουμε τα προϊόντα που χρειαζόμαστε χωρίς να εξαντλούμε τους πόρους του πλανήτη ή να τους απορρίπτουμε αλόγιστα πίσω σε αυτόν, π.χ. στη θάλασσα, όταν καλύψουμε τις ανάγκες μας.

Παρακάτω θα βρεις μια οπτική απεικόνιση του οικονομικού μοντέλου που κυριαρχεί τώρα(γραμμική οικονομία) σε σύγκριση με την κυκλική οικονομία(circular economy).

Γραμμική Οικονομία:

Πρώτες Ύλες -->Διαμόρφωση τους σε Καταναλωτικά Προϊόντα --> Χρήση των Προϊόντων --> Απόρριψη Αποβλήτων (Waste)

Κυκλική Οικονομία:

Πρώτες Ύλες -->Διαμόρφωση τους σε Καταναλωτικά Προϊόντα --> Χρήση των Προϊόντων -->Επιδιόρθωση -> Επαναχρησιμοποίηση -->Ανακύκλωση, και ξανά από την αρχή.

2.Τα 5 R: Η ιεραρχία του zero waste

Πού πρέπει να δώσω προτεραιότητα στην προσπάθειά μου να μειώσω τα απόβλητα που παράγω; Τα 5 R αποτελούν ένα πρακτικό οδηγό για να αξιολογήσεις ποιά ενέργειά σου έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο και ποια όχι.

Ξεκινώντας από το πιο σημαντικό, έχουμε:

α. Άρνηση (Refuse)

β. Μείωση (Reduce)

γ. Επαναχρησιμοποίηση (Reuse)

δ. Κομποστοποίηση
(Rot)

ε. Ανακύκλωση
(Recycle)

Το να αρνηθούμε, δηλαδή, μία πλαστική σακούλα, είναι πιο ουσιώδες στο επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος από το να πάρουμε τη σακούλα και μετά να την ανακυκλώσουμε.

3. Εγκυμοσύνη και Άρνηση

Σίγουρα η λέξη άρνηση ακούγεται κάπως απότομη, οπότε θα προτιμήσουμε τη χρήση της λέξης
πρόληψη ή αποτροπή περιττών, μη βιώσιμων αγορών.

Όταν ανακοινώσεις στον περίγυρό σου ότι περιμένεις παιδί, είναι πολύ πιθανόν οι αγαπημένοι σου να προσπαθήσουν να εκφράσουν τη χαρά τους για τον ερχομό του νέου μέλους μέσα από ανεξέλεγκτα ψώνια για βρεφικά ρούχα για νεογέννητα. Μόλις γεννηθεί το μωρό, ενδέχεται να λάβεις πολλά  βρεφικά ρούχα και δώρα από άτομα που νοιάζονται (ακόμη και φίλους φίλων που δεν έχεις γνωρίσει ποτέ!).


Δυστυχώς, πολλά από τα δώρα είτε θα είναι πλαστικά και δημιουργημένα υπό καθεστώς εκμετάλλευσης σε εργοστάσια με εξευτελιστικούς μισθούς και συνθήκες εργασίας, είτε θα είναι διπλά ή εντελώς άχρηστα για εσένα και το παιδί σου.

Είναι τέλειο να να περιτριγυρίζεσαι από στοργική και γενναιόδωρη οικογένεια και φίλους που θέλουν να σε βοηθήσουν στο νέο σου ξεκίνημα. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορείς να κάνεις για να στρέψεις αυτή τους την τάση προς μια πιο βιώσιμη κατεύθυνση:

- Εάν αισθάνεσαι άνετα, δημιούργησε μία λίστα με προϊόντα, βρεφικά ρούχα και συσκευές που χρειάζεσαι για το μωρό και ενθάρρυνε όποιον θέλει να του κάνει κάποιο δώρο να διαλέξει κάτι από εκεί. Αυτή η ιδέα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη αν οργανώσεις κάποιο baby shower party.

Ενημέρωσε τους αγαπημένους σου εξηγώντας τους τις φιλικές προς το περιβάλλον επιθυμίες και προτιμήσεις σου, είτε από κοντά π.χ. σε κάποιο οικογενειακό τραπέζι είτε μέσω μηνύματος ή email. Μπορείς για παράδειγμα να τους πεις ότι επιθυμείς να μεγαλώσεις το παιδί σου πιο βιώσιμα και παράγοντας όσο το δυνατόν λιγότερα σκουπίδια, και συνεπώς δεν επιθυμείς να του φέρνουν ακατάσχετα δώρα παρά μόνο σε συγκεκριμένες περιστάσεις, λ.χ. μόνο στη γιορτή και τα γενέθλια του παιδιού, ή ζήτησέ τους ευγενικά να προτιμήσουν μόνο μεταχειρισμένα ρούχα και αντικείμενα.

 Όσο και να προσπαθήσεις,  είναι αναμενόμενο ότι θα λάβεις δώρα που δεν είναι βιώσιμα ή δεν συνάδουν με τον τρόπο γονεϊκότητας που έχεις επιλέξει. Σε αυτή την περίπτωση, δέξου το δώρο και θέσε ξανά τα όριά σου με κατανόηση και υπομονή. Μπορείς είτε να χρησιμοποιήσεις το δώρο που έλαβες, είτε να το χαρίσεις σε κάποια άλλη οικογένεια ή ΜΚΟ που το χρειάζεται.  Για παράδειγμα, αν έχεις επιλέξει να
χρησιμοποιήσεις επαναχρησιμοποιούμενες πάνες για το μωρό σου αλλά κάποιος σου έκανε δώρο πάνες μιας χρήσης, μπορείς να τις δωρίσεις στο Φιλανθρωπικό Σύλλογο Αγκαλιά.

4. Παιδικά Δώρα και Άρνηση

Όπως είδες και στο κομμάτι της εγκυμοσύνης, είναι σύνηθες για πολλούς να εκφράζουν την αγάπη τους
για το παιδί και εσένα “πνίγοντάς σας με δώρα” που συχνά δεν συνάδουν με τη φιλοσοφία γονεϊκότητας που έχεις επιλέξει. Πέρα από την λύση της λίστας επιθυμιών που αναφέρθηκε παραπάνω, μπορείς να ακολουθήσεις κάποιες από αυτές τις πρακτικές:

- Πρότεινε δώρα εμπειρίας. Έτσι διασφαλίζεις τόσο αξέχαστες αναμνήσεις για το παιδί, όσο και τη μείωση των απορριμμάτων στο μέγιστο δυνατό.

- Πρότεινε τη συνεισφορά όποιου επιθυμεί σε ένα μεγαλύτερο δώρο για το οποίο αποταμιεύεις καιρό.

- Παρότρυνε τους αγαπημένους σου να επιλέξουν δεύτερο χέρι ρούχα και βιβλία, αν δεν νιώθουν άνετα να εμφανιστούν σε κάποιο party ή εκδήλωση χωρίς κανένα “χειροπιαστό” δώρο.

“Διάλεξε τις μάχες σου”. Η ανατροφή των παιδιών ακολουθώντας τη φιλοσοφία zero-waste είναι κάτι
ξένο και “αλλόκοτο” για πολλούς ανθρώπους, ιδιαίτερα παλαιότερων γενεών.
Αν, για παράδειγμα, η γιαγιά που στην αρχή έφερνε στο παιδί ένα πλαστικό παιχνίδι κάθε εβδομάδα, περιορίζεται σε ένα παιχνίδι στα γενέθλια του παιδιού, μπορείς να την ευχαριστήσεις για την προσπάθειά της να σε καταλάβει και να της υπενθυμίσεις ευγενικά το ιδανικό σενάριο για σένα.

5. Βρεφικά Είδη και Μείωση

Φίλτραρε κριτικά τις πληροφορίες που δέχεσαι και απόφυγε όσο μπορείς την αγορά περιττών βρεφικών
ρούχων και προϊόντων.

Είναι πολύ εύκολο να πειστείς για ένα “θαυματουργό παιδικό κρεβατάκι” ή για το “καλύτερο πάρκο δραστηριοτήτων” όταν είσαι κουρασμένος/η και πιστεύεις πως ό,τι και να κάνεις δεν είναι αρκετό για να
ηρεμήσεις/απασχολήσεις το παιδί σου. Μην εκπλαγείς αν για παράδειγμα το μωρό προτιμά να κοιμάται πάνω σου “αδιαφορώντας” για τα 5 είδη κρεβατιών, λίκνων, ριλάξ κτλ που με τόσο αγάπη προμηθεύτηκες.

Ενημερώσου για τα άλματα ανάπτυξης, άκου το ένστικτό σου και συμβουλέψου τη λογική σου. Σίγουρα αυτό το μαγιό για νεογέννητα είναι πολύ γλυκούλι, αλλά μάλλον δεν θα το χρειαστείς αν το παιδί σου γεννηθεί το χειμώνα.

6. Σπατάλη Φαγητού και Μείωση

- Φτιάξε την κρέμα και το φαγητό του μωρού στο σπίτι. Έτσι μειώνεις τα απορρίμματα αλλά και βεβαιώνεσαι ότι το παιδί σου καταναλώνει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται.

- Το ίδιο ισχύει και για το φαγητό των πιο μεγάλων παιδιών. Όσο το παιδί αυτονομείται μάλιστα, μπορείτε να μαγειρεύετε και να πακετάρετε μαζί τα σνακ του για το σχολείο σε επαναχρησιμοποιούμενα φαγητοδοχεία. Αυτή η κίνηση μειώνει το πλαστικό, αλλά και σου παρέχει καλύτερη εποπτέια του τι καταναλώνει το παιδί σου.

- Αποθήκευσε το φαγητό που περίσσεψε για την επόμενη μέρα.

- Πάρε τα παιδιά μαζί στη λαϊκή, το μανάβικο, το παντοπωλείο (όπου κι αν προμηθεύεσαι το φαγητό σας), ώστε να αρχίσουν να μαθαίνουν βιωματικά από πού προέρχεται και να υποστηρίζουν μικρούς παραγωγούς και συνοικιακές επιχειρήσεις.

7. Επαναχρησιμοποίηση και Ανταλλαγή

Η καλύτερη zerowaste συμβουλή δεν είναι άλλη από την αγορά δεύτερο χέρι.

- Δανείσου παιδικά ρούχα και παιχνίδια από φίλους και άλλες οικογένειες με παιδιά σε παρόμοια ηλικία.

- Αντάλλαξε τα παιδικά ρούχα που δεν χρειάζεσαι πια μέσω της Swaplanet. Στείλε μας τα μεταχειρισμένα ρούχα που δεν κάνουν/εξυπηρετούν πια το παιδί σου, κέρδισε πίστωση και βρες τα πιο όμορφα, μοντέρνα και φθηνά παιδικά ρούχα μέσω της πλατφόρμας μας.

- Επισκέψου τη δανειστική βιβλιοθήκη της γειτονιάς σου με το παιδί.

- Κάντε μαζί χειροτεχνίες από παλιά υφάσματα και ρούχα που δεν χρειάζεστε.

Περισσότερες ιδέες για δημιουργική ανακύκλωση ρούχων (upcycling) μπορείς να βρεις εδώ.

8. Κομποστοποίηση και Ανακύκλωση

Το κλειδί είναι και πάλι να εντάξεις το παιδί σου στη διαδικασία από μικρή ηλικία. Τα παιδιά έχουν αμείωτο ενδιαφέρον για τα πάντα και απορροφούν τις πληροφορίες σαν σφουγγάρια. Εκτός από αυτό, απολαμβάνουν να λερώνονται και να κάνουν πράγματα με τα χέρια τους.

- Άφησε το παιδί να ξεχωρίσει τα “λιγότερο βρώμικα” σκουπίδια προς ανακύκλωση, όπως το χαρτί και το πλαστικό, και να βάλει τα υπολείμματα και τις φλούδες λαχανικών στον κάδο κομποστοποίησης (θα είναι πιο συναρπαστικό για αυτό όταν τελικά γίνει κομπόστ).

- Παρατήρησε μαζί με το παιδί το άδειασμα των κάδων από τους υπαλλήλους του δήμου.

- Μαζέψτε μαζί με το παιδί τα σκουπίδια που θα βρείτε στην παραλία ή την παιδική χαρά.

Αφήνοντας τα παιδιά να συμμετέχουν, τα βοηθάς να καταλάβουν ότι δεν υπάρχει απόρριψη σκουπιδιών χωρίς αντίκτυπο - τα σκουπίδια μας κάπου πηγαίνουν  και ανάλογα με το που τα πετάμε, έχουν διαφορετικό αντίκτυπο στην υγεία του πλανήτη.

 

Φιλική Υπενθύμιση:
Δοκίμασε και ενσωμάτωσε τις παραπάνω δραστηριότητες στη ζωή σου και την ανατροφή του παιδιού σου στο δικό σου χρόνο και με τον τρόπο που εσύ νιώθεις έτοιμος/η και ασφαλής.

Το ταξίδι της γονεϊκότητας σου δείχνει με τον πιο όμορφο και βιωματικό τρόπο ότι η τελειότητα δεν υπάρχει και ότι η ευτυχία κατακτάται μέρα με τη μέρα.

Δεν χρειάζεται να…”σβήσεις” την “παλιά” σου ζωή και νοοτροπία σε μια μέρα ή να γεμίσεις το σπίτι σου με zero waste gadgets που δεν χρειάζεσαι για να θεωρηθείς βιώσιμος, περιβαλλοντικά φιλικός γονιός.

Η zero waste φιλοσοφία περιλαμβάνει πολλά baby steps που σε περιμένουν να τα ανακαλύψεις μαζί με το παιδί σου μέρα με τη μέρα, ή όπως μας αρέσει να λέμε στη Swaplanet, ένα ρουχαλάκι τη φορά!

Δες τα ρουχαλάκια!

Zero Waste Parenthood

Αφήστε ένα σχόλιο